دڵشاد ئەنوەر
ڕۆژی چوارشەمە، وەفدێکی حکومەتی هەرێم سەردانی بەغدای کرد بۆ گفتووکردن لەسەر پشکی هەرێم لە بودجەی عێراق ، بەڵام سەردانی وەفدەکە بێ ئەنجام بوو، هیچ ڕێککەوتنێک نەکرا.
بۆ ڕێککەوتن نەکرا؟
ئەو وەفدەی عێراق و وەفدی هەرێمیش بڕیار بەدەستی یەکلا کەرەوە نین، لە گەرمەی گفتووگۆدا ئەندامێکی شاندەکەی هەرێم تاو نە تاوێک دەڕواتە دەرەوەو تەلەفۆنێک دەکات، بێگومان تەلەفۆنەکەش بۆ هەولێرە.
کێشەی نێوان هەولێر و بەغدا لەسەر بودجەو وزە هێندە گەورەیە، بە وەفدێک حەل نابێت، تاو نە تاوێک بڕواتە دەرەوەو تەلەفۆن بکات، بەڵکو ئەم کێشەیە وەفدی سیاسی و بڕیار بەدەستی دەوێت، کەچی بڕیار بەدەستەکان هێندە “مەغرورن” لە هەولێر دانیشتوون و باکیان بە کێشەی خەڵک نییە.
وەفدی عێراقیش کە لەگەڵ وەفدی هەرێم دادەنیشێت، بەهەمانشێوە وەفدی بڕیار بەدەست نین، وەفدی بیرکاری و حساب و کتابن، هەر بۆیە بە ڕوونی وتوویانە؛ ئێمە پیاوی حساب و کتابین. واتە کێشەی هەرێم لە ئێمە گەورەترەو دانیشتنی باڵای دەوێ.
عێراق چی دەوێ؟
هەرێم دۆخی خراپە، ناچارە ڕێکبکەوێ و زۆر تەنازولی کردووە، بەڵام عێراق تا دێت سەقفی داواکارییەکانی بەرز دەکاتەوە، کە لە خوارەوە دێمە سەری.
بەغدا داوای هەموو داهاتی ناوخۆیی هەرێم دەکات، دەڵێ داهاتەکان فیدڕاڵین و دەبێت بگەڕێنرێنەوە بۆ عێراق، دواتر هەموو داهاتەکە دەبەین، تەنها لە داهاتی گومرگ ٥٠٪ تان پێدەدەین. ٥٠٪ ی داهاتی گومرگ واتە ٧٠ ملیار دینار.
ئەم داوایەی عێراق تەواو نالۆژیکی و پەڵپ گرتنە، بەڵام نەتیجەی یەکدەنگ نەبوون و هەڵەو بێ ئاگایی نوێنەرانی کوردە لە پەرلەمان. ئاخر پەرلەمانتارێک بیری لای لایڤی فەیسبوک و چەلەحانێ و موزایەدە بێت بێگومان لەولاوە دەخرێتە پاقلەکەوە.
بێ ئاگایی پەرلەمانتاران لەوەدا بووە لە یاسای بودجەدا، نەیانتوانی داهاتی فیدراڵی و محەلی یەکلایی بکەنەوە، یاساکە لاستیکییەو عێراق کام داهاتی بوێت دەیکاتە فیدراڵی، ئەنجامەکەشی داماڵینی هەرێمە لە داهاتی ناوخۆ.
ڕەنگە بوترێ؛ داهاتی ناوخۆ بە ئێمە چی، خۆ حزب دەیبات؟
ڕاستییەکەی جۆرێکی ترە، حزب قاچاخچێتی دەکات لە سنورەکان، قاچاخچێتی بەو مادانەوە دەکات کە لەبازاڕەکاندا گرانن و ڕەواجیان هەیە، بە پێی ڕێنماییەکان نابێت هاوردە بکرێن.. حزب لەداهاتی ناوخۆش ببات، خۆ ناتوانێت هەر هەمووی ببات، بەشێکی بۆ پڕکردنەوەی موچەو پێداویستیەکانی دام و دەزگاکان هەر خەرج دەکرێت.
ئایا عێراق دەیەوێ مانگانە چەندێ پارە بداتە هەرێم؟
وەفدی عێراق بە وەفدی هەرێمییان وتووە؛ ئێمە ٣٩ تریلیۆن دینارمان لەبەردەستە بۆ موچەی چەند مانگێکی هەموو عێراق، لەو پارەیە مانگانە ٥٤٨ ملیار دیناری بەر هەرێم دەکەوێت.
لەو ٥٤٨ ملیارەش پارەی ئەو چەند گوژمە قەرزە دەبڕین کە پێشتر پێمانداون، هەروەها پارەی قەرزەکانی بانکی تی بی ئایش دەبڕین، واتە ١٤٦ ملیارتان بۆ دەمێنێتەوە.
وەفدی هەرێم لە وەڵامدا وتوویانە؛ ئێمە ٩٠٠ ملیارمان پێویستە بۆ موچەی مانگێک، ئەو پارە زۆر کەمە.. ئەوان وتویانە ئێمە تەنها لە حساب و کتاب سەرمان دەردەچێ! یانی هەر ئەوەندە دەدەین.. بۆیە وەفدەکەی هەرێم گەڕاونەتەوە..
ئەنجام..
عێراق لە خراپی دۆخی هەرێم تێگەشتووە، دەزانێت جگە لە ڕێککەوتن حەلی تری نییە، بۆیە کارتی بودجە بەکار دەهێنێت بۆ زۆر شتی تر.
پرسی پێشمەرگە، پرسی پەیوەندی هەرێم و دەرەوە، پرسی وزە و زۆر پرسی تر، عێراق دەیەوێت بەکارتی بودجە هەرێمی بۆ بباتە ژێر بار.
بێگومان ئەمڕۆ یان سبەی، هەفتەی داهاتوو یان مانگێ تر.. عێراق هەر دەبێت بودجە بداتە هەرێم، بەڵام نەک ئەو بودجەی هەرێم داوایدەکات. دەستی دەستیکردنی عێراقیش بە هەرێم بەردەوام دەبێت، تا ئەوکاتەی تەسفییە حسابەکانی تەواو دەکات.