عەلی عەبدوڵڵا محەمەد
سۆشیال میدیا بوەتە بەشێکی دانەبڕاو لە ژیانی رۆژانەمان، بە تایبەتی ژیانی دیجیتاڵیمان. بۆ پەیوەندیکردن و کارلێککردن لەگەڵ کەسانی دیکە و بەشداریکردن لە ناوەڕۆکی جۆراوجۆر لە ئینتەرنێتدا بەکاردەهێنرێن. بەڵام لەگەڵ ئەم سودەدا نەبونی رەزامەندی (قەناعەت) دێتە ئاراوە، بەو پێیەی هەندێک لە بەکارهێنەران پێیانباشە سەرنجیان لەسەر ژمارەی شەیر و لایک و فۆڵۆوەرەکان بێت، نەک باشترکردنی تواناکانیان و بەشداریکردن لە چالاکییە بەسودەکان لە ژیانی راستەقینەدا.
ئەمڕۆ کۆمەڵگاکان پێویستیان بە پەیوەندی کۆمەڵایەتیەکان وەک ئامرازێکی سەرەکی و گرنگ هەیە، بەوپێیەی ئەم جۆرە فۆرمێکی هاوچەرخی پەیوەندی نێوان مرۆڤەکانە و هەروەها بۆ پشتیوانیکردن لە ئامانج و خواستەکانیان. سۆشیال میدیا یەکێکە لە بەناوبانگترین ئامرازە مۆدێرنەکانی پەیوەندی و کارلێکی نێوان مرۆڤەکان، بەڵام دەردەکەوێت کە بەکارهێنانی ئەم شێوازانە بە شێوەیەکی خراپ و نابابەتی دەبێتە هۆی نەمانی قەناعەت لە نێو تاکەکاندا و بەکارهێنانی سۆشیال میدیا لەبری گەیشتن بە متمانە و باوەڕبەخۆبون و برەودان بە تواناکانی مرۆڤ، رەنگە ببێتە هۆی پشتبەستنێکی زۆر بە بەراوردکردن لەگەڵ کەسانی دیکە و کاریگەرییەکانیان لەسەر رەفتار و مامەڵەی دەرونی مرۆڤ، بۆیە لێرەوە پێویستە گرنگی بدرێت بە مامەڵەکردنی وریایانە لەگەڵ سۆشیال میدیا، دڵنیابون لەوەی کە زانیاری تایبەت بڵاونابێتەوە، هەروەها پاراستنی خەڵک لە گریمانە نەرێنییەکان.
لەلایەکی ترەوە پێویستە سەرنج بخرێتە سەر ئەو لایەنە ئەرێنییانەی کە سۆشیال میدیا دابینی دەکات، کە بەشدارن لە بەرهەمدار و کاریگەر کارلێکی شارستانی لە نێوان تاکەکاندا.
گومانی تێدا نییە سۆشیال میدیا بوەتە بەشێکی سەرەکی ژیانی رۆژانەمان، بەو پێیەی رێگەمان پێدەدات پەیوەندیمان لەگەڵ هاوڕێ و خێزانەکەماندا هەبێت و فێری کولتورە نوێیەکان ببین، لەگەڵ ئەوەشدا دەتوانێت کاریگەری نەرێنی لەسەر رازیبون و متمانەبەخۆبونمانی هەبێت.
بەو پێیەی ئێمە لە رێگەی پلاتفۆرمی سۆشیال میدیاوە ژیانی کەسانی تر دەبینین، لەوانەیە هەست بکەین کە ئێمە وئەوەی بەردەستمانە کەمە و دەبێت و ژیانمان وەک ژیانی ئەوان نایاب و چێژبەخش بێت، لێرەوەیە کە کاریگەری لەسەر ئاستی متمانە بەخۆبون وقەناعەتی تاکەکان دروست دەکات.
دەبێت ئەوەمان بیربێتەوە کە ئەوەی لە سۆشیال میدیادا دەیبینین مەرج نییە واقیعی بێت، هەروەها ژیان هەمیشە ئەوەندە تەواو نییە کە لە رێگەی ئۆنلاینەوە دەردەکەوێت. جگە لەوەش پێویستە کار لەسەر باشترکردنی متمانە بەخۆبون (قەناعەت) بکەین بە گرتنەبەری شێوازی ژیانی تەندروست و دانانی ئامانجی واقیعی و کارکردن لەسەری بۆگۆڕینەوەی بۆچونەکانمان سەبارەت بەوەی کە لە سۆشیال میدیا دەیبینین.
لە پێشدا ئاماژەمان بە گرنگی سۆشیال میدیا کرد، بەڵام هەندێک لە لێکۆڵینەوەکان دەریانخستوە کە بەکارهێنانی ئەو تۆڕانە رەنگە ببێتە هۆی کەمبونەوەی متمانە بەخۆبون لە بەکارهێنەران. ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ کاریگەری ئەم ئامرازانە لە داڕشتنی چەمک و بۆچونی تاکەکان و هەروەها کاریگەرییان لەسەر دیدگای مرۆڤ بۆ ئەو جیهانەی کە تێیدا دەژی.
بۆیە گرنگە چاودێری بەکارهێنانی ئەم ئامرازانەمان بکەین و دڵنیابین لەوەی ئەو هەواڵ و زانیاریانە پشتڕاست دەکەینەوە کە لە رێگەی ئەوانەوە بەدەستی دەهێنین.
راستە سۆشیال میدیا یەکێکە لە گرنگترین ئامرازە مۆدێرنەکان کە بەکاردێت بۆ پەیوەندیکردن و هاوبەشکردنی بیرۆکە و ڕوداوەکان بە ئاسانی، بەڵام کێشەی زۆری هەیە کە پەیوەندی بە بەکارهێنانی هەیە، لەوانە: زۆرێک لە رەوتی زانیاری هەڵە و هەواڵی درۆ پەیڕەو دەکەن کە زۆر بە خێرایی لە ئامرازەکانی پەیوەندیکردندا بڵاودەبێتەوە و ئەمەش بەشدارە لە کەمبونەوە و زیادبونی هەستەکان لەنێو چین و توێژەکانی کۆمەڵگادا و کاریگەری نەرێنی لەسەر متمانەی خەڵک هەیە.
بۆ ئەوەی تاکەکان بەسەر ئەم دۆخەدا زاڵ بن، پێویستە لە سەرچاوە فەرمی و باوەڕپێکراوەکانیەوە بەدوای زانیاریدا بگەڕێن و پێش بڵاوکردنەوە یان باوەڕکردنیان، ئاگاداری زانیارییە چەواشەکارەکان بن. دەبێت هۆشیارییەکی تەواومان هەبێت بۆ سۆشیال میدیا و بە وریایی و میانڕەوییەوە سەیری بکەین، بۆ ئەوەی بتوانین بە شێوەیەکی دروست و کاریگەر بەکاری بهێنین بەبێ ئەوەی زیان بە کۆمەڵگا بگەیەنین.
زۆربەی توێژینەوەکان دەریدەخەن کە زیادەڕۆیی لە بەکارهێنانی سۆشیال میدیا دەبێتە هۆی نەبونی قەناعەت. ئەو کەسانەی چەند کاتژمێرێکی زۆر لە سۆشیال میدیادا بەسەر دەبەن، توشی کاریگەریی نەرێنی دەبن لەسەر تەندروستی دەرونی، وەک دڵەڕاوکێ و خەمۆکی و خراپی بیرەوەری، ئەمەش دەبێتە هۆی نەبونی قەناعەت وبڕوابەخۆبون. بۆیە دەبێت وریا بین و ژیرانە ئەم ئامرازانە بەکاربهێنین بۆ ئەوەی لە درێژخایەندا کاریگەری نەرێنیمان لەسەر نەبێت.وەهەروەها بەکارهێنانی نادروستی ڕەنگە ببێتە هۆی نەبونی قەناعەت لە نێوان تاکەکاندا و ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ چەند هۆکارێکی وەک: ئالودەبون بەم ئامرازانە و نەبونی هۆشیاری تاکەکان لە گرنگی بەکارهێنانی دروست و بەرپرسیار لەو ئامرازانە. بۆیە پێویستە هەمومان سەرنجمان لەسەر گرنگی بەکارهێنانی ئەو ئامرازانە بە شێوەیەکی دروست و بەرپرسیارانە بێت و تاکەکان لەم بارەیەوە پەروەردە بکەین، بۆ ئەوەی رۆحی قەناعەتی راستگۆیانە و شەفاف بپارێزین.
بۆیە گرنگە لەکاتی بەکارهێنانی سۆشیال میدیادا تاک ئاگاداری ئەرکی خۆی بێت بەرامبەر بە خۆی و کۆمەڵگاکەی، بۆ ئەوەی بە باشترین شێوە سود لەم ئامرازانە وەربگرێت وپێویستە ئەوەمان لەبیربێت کە زۆر پشتبەستن بە سۆشیال میدیا بۆ زانیاری، دەبێتە هۆی لایەنگری و شێواندنی واقیع، کە توانای پێکهێنانی بۆچونی خۆمان کەمدەکاتەوە.
پێویستیشە هەوڵبدەین پشت بە چەند سەرچاوەیەک ببەستین بۆ بەدەستهێنانی زانیاری و دڵنیابون لە رەوایەتی ئەو سەرچاوانەی پشتیان پێدەبەستین، هەروەها بۆچونەکانمان جیاواز بێت و داوای گفتوگۆی ئاشکرا و رێزگرتنی یەکتر بکەین لە ئامادەبونی هەر تێڕوانینێکی هەڵەدا.